Kilkaset złotych prywatnie Ważne badanie dostępne bezpłatnie na NFZ

Wczesne zdiagnozowanie raka szyjki macicy znacznie zwiększa szansę na całkowite wyleczenie. Ocena wyniku badania przeprowadzana jest obecnie w oparciu o system Bethesda. Prawidłowe wyniki oznaczają, że w organizmie nie zidentyfikowano żadnych nieprawidłowych komórek. Cytologia polega na pobraniu wymazu z szyjki macicy za pomocą specjalnej szczoteczki. Pobrany materiał jest następnie poddawany ocenie mikroskopowej – zwykle przeprowadza ją cytolog lub histopatolog. Sposób transportowania i przygotowania materiału do analizy to nie jedyne różnice pomiędzy obiema metodami.

Co jednak ważne – wymaga to zastosowania specjalnego, cieńszego wziernika dziewiczego, przeznaczonego na takie właśnie okazje. Badanie to nie stanowi jakiegokolwiek zagrożenia, nawet w tym szczególnym czasie. Pacjentki często niepokoją się, obserwując lekkie sal med plamienie po cytologii w ciąży. Jest ono jednak typowym objawem, występującym u mniej więcej połowy kobiet, nie świadczącym o jakichkolwiek komplikacjach. W cytologii tradycyjnej złuszczone tkanki śluzówki oraz pobrany przy okazji śluz są rozmazywane na szkiełku i w takiej postaci trafiają do laboratorium, gdzie zostają poddane ocenie mikroskopowej.

E-Wydanie MAGAZYNU RYNEK ZDROWIAnr 2025 1 (

Najczęściej są to panie wykształcone z dużych miast, z województw zachodniopomorskiego i warmińsko-mazurskiego. Wielka szkoda, że nie więcej, ponieważ jakość wykonania badania w ramach programu jest wysoka, a w przypadku nieprawidłowego wyniku cytologii kobieta zostaje skierowana na dalszą diagnostykę i leczenie. Przeważająca większość rozmazów cytologicznych pobranych w ramach skriningu raka szyjki macicy jest prawidłowa i nie wykazuje nieprawidłowości w wyglądzie komórek nabłonka wielowarstwowego płaskiego lubgruczołowego. Formułując rozpoznanie, obraz cytologiczny należy korelować z wiekiem kobiety i fazą cyklu miesiączkowego. Warto dodać, że w przypadku dodatniego wyniku testu HPV HR – automatycznie wykonywana jest cytologia na podłożu płynnym (LBC) z tego samego materiału, bez ponownego pobrania wymazu. Materiał do badania pobiera się wymazem z szyjki macicy.

Co oznaczają poszczególne stopnie w skali Bethesda na wyniku cytologii?

• Samo badanie kosztuje od 30 do 60 złotych, aczkolwiek należy do tego doliczyć koszt konsultacji ginekologicznej – w zależności od miasta oraz renomy danego lekarza wynosi on od 200 zł do nawet 400 zł.
• Statystyki pokazują, że kobiety wykonujące cytologię co 1-3 lata rzadziej zmagają się z zaawansowanym rakiem szyjki macicy.
• Jeśli jest prawidłowy – wówczas oznacza to, że w próbce nie stwierdzono obecności żadnych nieprawidłowych i podejrzanych komórek.
• W Polsce co roku raka szyjki macicy wykrywa się u ponad 2,2 tys.
• Oprócz tego do grupy II należą komórki pochodzące z procesów regeneracyjnych.
• Badania cytologiczne dla kobiet to realna szansa na szybkie wykrycie zmian komórkowych w szyjce macicy mogących oznaczać na przykład obecność wirusa brodawczaka ludzkiego, czyli HPV.

Badanie cytologiczne jest badaniem polegającym na wykonaniu oceny mikroskopowej komórek nabłonka pobranych z tarczy i kanału szyjki macicy za pomocą specjalnej, przystosowanej do tego badania szczoteczki. Warto przy tym pamiętać, że test można wykonać bezpłatnie. Narodowy Fundusz Zdrowia refunduje badanie w ramach różnego typu programów profilaktyki raka szyjki macicy. Co ważne, do wykonania cytologii na NFZ nie jest potrzebne skierowanie.

Kiedy wykonać cytologię? Wskazania

Ponieważ po dotarciu do laboratorium materiał ten jest filtrowany, zwiększa się jego „czystość” – przed nałożeniem na szkiełko mikroskopowe wyeliminowane zostają czynniki zakłócające obraz, takie jak śluz czy krew. Między innymi dlatego metoda ta jest uważana za dużo dokładniejszą i skuteczniejszą, jeśli chodzi o wykrywanie ewentualnych zmian przedrakowych i rakowych. Tak jak w przypadku wszystkich schorzeń nowotworowych, dla skuteczności leczenia ogromną rolę odgrywa czas wykrycia zmian nowotworowych – im wcześniej, tym lepsze rokowania.

Cytologia – co to? Kiedy robić badanie i jak się przygotować?

W ramach NFZ można wykonać bezpłatnie cytologię płynną, a z programu mogą skorzystać kobiety w wieku 25–64 lat, które w ciągu ostatnich 3 lat nie miały wykonywanego przesiewowego badania cytologicznego. W przypadku dodatniego wyniku testu HPV HR – automatycznie wykonywana jest cytologia na podłożu płynnym (LBC) z tego samego materiału, bez ponownego pobrania wymazu. Rak szyjki macicy jest jednym z częściej występujących nowotworów u kobiet. Według statystyk codziennie kilka Polek umiera na ten typ nowotworu. Regularne wykonywanie cytologii ginekologicznej pozwala na wykrycie bardzo wczesnych zmian nowotworowych w obrębie szyjki macicy, co sprawia, że szansa ich całkowitego wyleczenia jest bardzo duża.

Dwa schematy badań

Cytologia to badanie przesiewowe, wykonywane w celu przeciwdziałania rozwojowi raka szyjki macicy. Ten rodzaj diagnostyki umożliwia rozpoznanie zmian nowotworowych na wczesnym etapie, co pozwala na wprowadzenie odpowiednich działań medycznych. Materiał jest pobierany specjalnym narzędziem (szczoteczką cytologiczną) z okolicy ujścia zewnętrznego szyjki macicy – nabłonek wielowarstwowy płaski, z wnętrza kanału szyjki – nabłonek gruczołowy. Rzecznik Praw Pacjenta przypomina, że kluczem do wczesnego wykrywania raka szyjki macicy jest profilaktyka, czyli regularne badanie cytologiczne albo test HPV HR. Niektóre komórki patologiczne mogą przekształcić się w komórki nowotworowe.

Wyniki cytologii są najważniejszym elementem w ocenie zdrowia szyjki macicy. Są obecnie opisywane w systemie Bethesda, który dostarcza szczegółowych informacji na temat jakości pobranego materiału oraz charakterystyki komórek. System ten zastąpił wcześniejszą, mniej informacyjną 5-stopniową skalę Papanicolau, co pozwala lekarzom na lepsze zrozumienie wyników i podjęcie odpowiednich działań.

Dlaczego warto regularnie wykonywać badanie cytologii ginekologicznej?

Cytologii konwencjonalnej, czyli na pobraniu wymazu z szyjki macicy. W tym badaniu pobrany materiał poddaje się ocenie na szkiełku podstawowym po uprzednim utrwaleniu i barwieniu. Cytologia jest badaniem wstępnym, wykonywanym rutynowo podczas wizyty u ginekologa.

Jeżeli organizm ma informację, jak poradzić sobie z tym wirusem, to również nie doprowadzi do tego typu zmian w nabłonku. Istnieje możliwość wprowadzania drobnych zabiegów usuwających zmianę na szyjce po kolposkopii, czy też po pobraniu wycinka, zmiana może być usuwana laserowo, wymrażaniem czy elektrokonizacją. Najczęściej decydujemy się na tego typu postępowanie, kiedy zmiany są duże, mają charakter przewlekły bądź też pacjentka nie planuje w najbliższym czasie zajścia w ciążę – wtedy możemy zoperować szyjkę. Jednak płatna profilaktyka to nie jedyne rozwiązanie dostępne dla pacjentek.